Hazırlayan: Dr. Sibel Şensu -18.01.2017
Kısaca “HPV” denen İnsan Papilloma Virüsü (Human Papilloma Virus), toplumda her 10 kişiden birinde bulunacak kadar yaygın olup, hem erkeklerde hem de kadınlarda hastalık yapabilir.
Bu yazıda sizlere HPV aşılarından bahsedeceğiz. Dilerseniz “HPV Nedir?” başlıklı yazımızı tıklayarak, konuyla ilgili detaylı bilgi de edinebilirsiniz.
HPV aşılarına dönersek, ülkemizde iki HPV aşısı onay almıştır. Bunlar: Gardasil® ve Cervarix®’tir.
Her iki aşı da yüksek riskli HPV’ler olan ve rahim ağzı kanserlerinin %70’ine yol açan HPV 16 ve 18’e karşı koruyucudurlar. Gardasil® ayrıca, genital bölgedeki iyi huylu siğillerin%90’ından sorumlu olan HPV 6 ve 11’e karşı da koruyucudur.
(Dünyada onaylı bir başka aşı olan Gardasil9® ise, Gardasil®’in kapsadığı dört HPV’nin yanı sıra, ek yüksek risk taşıyan beş HPV tipine daha, yani HPV 31, 33, 45, 52 ve 58’e karşı da korunma sağlar.)
Bu aşılar sadece HPV ile olan enfeksiyonlardan korumakta olup, cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkları önlemezler. HPV enfeksiyonunu tedavi etme becerileri de yoktur.
HPV aşılarının hiçbiri kansere yol açabilecek tüm HPV tiplerine karşı koruyucu olmadığı için, aşı olan bir kişi asla rahim ağzı kanserine yakalanmayacak diye bir durum yoktur. Bu nedenle, aşı olmuş kadınlarında rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesine yardım eden smear testinin düzenli olarak yaptırılması gerekir.
Kimlere HPV aşısı yapılmalıdır?
Günümüzdeki yaklaşım, 9 ile 26 yaş arasındaki kızların, HPV ile olan rahim ağzı, vulva, vajina ve anal bölge kanserlerinden korunmak için aşılanması yönündedir. Bu aşılar, genital siğilleri de önleyecektir.
Kadınlar gibi erkeklerin de HPV’ye karşı aşılanmaları önerilmektedir. 9 – 21 yaş arası erkekler de, HPV nedeniyle ortaya çıkan penis ve anüs kanserinin yanı sıra genital siğillerin önlenmesi için HPV aşısı olmalıdırlar.
Özetle;
- Mümkünse ilk cinsel ilişkiden önce olmak üzere, 11 – 12 yaş kız ve erkek çocuklarına aşı yapılmalıdır. Ülkemizde ilk cinsel ilişki yaşı biraz daha ileri olabileceği için 14 yaş civarı da uygun bulunmaktadır.
- Cinsel ilişkide bulunmuş olsa bile, 9 – 26 yaş kızlara ve kadınlara ve 9 – 21 yaş arası erkeklere aşı yapılması uygundur.
- 43 yaşına kadar bile, kadınlara aşı yapılabileceği ve koruyucu olacağı söylenmektedir.
HPV aşısı kaç kez yapılır?
Her iki HPV aşısı da, 6 ay içinde üç kez kas içine, kol veya kalçadan yapılır.
Gardasil®, ilk dozu yapıldıktan sonra 2. ve 6. aylarda tekrarlanmalıdır.
Cervarix® ise, ilk dozdan sonraki 1. ve 6. aylarda tekrarlanmalıdır. Bugünkü bilgilerin ışığında, daha sonra rapel (tekrar doz) gerekli değildir.
2016’da yayınlanan son yaklaşıma göre;
- 15 yaşından önce aşılanmaya başlayan çocuklarda iki doz yeterlidir. İkinci doz, ilkinden 6 – 12 ay sonra yapılır. İki doz arasında 5 aydan az süre varsa üçüncü bir doz gerekir.
- İlk aşı dozunu 15 – 26 yaş arasında alan gençler, üç doz aşı almak zorundadır.
- Bağışıklık sistemi bozuk olan 9 – 26 yaş arası kişiler için de üç doz gereklidir.
HPV aşıları ne kadar etkilidir?
HPV aşıları, mikropla henüz karşılaşmayan kişilere yapıldıklarında, HPV enfeksiyonunun önlenmesinde çok etkilidirler. Bu nedenle en iyisi henüz hiç cinsel ilişkide bulunmadan önce yapılmalarıdır.
Gardasil® ve Cervarix® aşıları ile yapılan klinik çalışmalarda, kansere yol açan HPV 16 ve 18’e karşı %100’e yakın koruma sağladıkları görülmüştür.
Şimdilik, HPV aşılarının en az 10 yıl koruduğu saptanmıştır. Aşı sonuçları izlenmeye devam edilmektedir.
Neden ne kadar çok kişi aşılanırsa o kadar iyidir?
Aşı, sadece bir kişiyi enfeksiyondan korumakla kalmaz, toplumdaki HPV oranını da azaltır. Böylece aşı olmamış kişiler için de bir miktar koruyuculuk sağlar. Yani, örneğin kızların aşılanması ile genital siğiller azaldığında, bununla ilişkili olarak, erkeklerde (aşılanmış olsun veya olmasınlar) görülen siğil oranları da düşmektedir. Bu nedenle ne kadar çok kişi aşılanırsa, toplumun geneli için o kadar iyidir.
HPV aşıları güvenli mi?
Her iki aşı da ruhsat almadan önce tüm dünyada on binlerce insanda incelenmiştir. Cervarix® 30.000’den fazla kadında ve Gardasil® 30.000’in üzerinde kadın ve erkekte test edilmiştir. Şimdiye kadar hiçbir ciddi yan etki görülmemiştir. Yararları risklerinden fazladır. En sık görülen sıkıntılar, enjeksiyon yerinde hafif acı ve kızarıklık olup bunlar diğer aşılarla da görülen sıkıntılardır.
HPV aşıları canlı veya ölü virus bulundurmadığından yan etki olarak HPV enfeksiyonu, HPV ilişkili kanser veya ölüme neden olamazlar.
Aşılar kullanıma girdikten bir süre sonra felç, havale, pıhtı, anafilaksi gibi durumlardan söz edilmiştir. Ancak daha sonra bağımsız yan etki takip kuruluşları incelemeler yapmış ve bunların aşıyla ilgisi olmadığını bildirmiştir.
Hamilelere ve emziren annelere HPV aşısı yapılabilir mi?
Hamilelerde yapılan incelemeler henüz yeterli olmadığı için hamilelerde kullanılması önerilmez.
İlk doz yapıldıktan sonra hamile kalındıysa, hamilelik sonrasında sıfırdan başlanmalıdır.
İki doz yapıldıktan sonra hamile kalındıysa, üçüncü doz emzirme döneminde, doğumdan sonraki 6. haftadan itibaren güvenle yapılabilir.
Hamile olduğu bilinmeden aşı yapılmış ise, hamileliğin sonlandırılmasına gerek yoktur; doğumsal özür artışı gösterilmemiştir.
Emzirme döneminde güvenle yapılabilir.
HPV enfeksiyonu bulunan kişiler aşılanabilir mi?
Halihazırda HPV enfeksiyonu olan bir kişi, aşıdan bir miktar fayda görebilir. Çünkü kendisinde bulunmayan bir HPV tipi ile aşılanmış ve ona karşı bağışıklık kazanmış da olur. Bu nedenle HPV enfeksiyonu olsun olmasın HPV aşısı yapılabilir.
Aşı öncesi bir test veya araştırma gerekir mi?
Aşı öncesi yapılması gereken bir test veya inceleme yoktur.
Aşı zamanını kaçıran ne zaman yaptırmalıdır?
Aşı zamanını kaçıranlar fark eder etmez aşılarını yaptırmalıdır. En önemlisi, üç dozun (veya yeni yaklaşıma göre, iki dozun) tamamlanmasıdır.
Aşı olmuş kadınlar, rahim ağzı kanseri açısından taranmalı mıdır?
Aşılanan kadınlar da diğerleri gibi rahim ağzı kanseri taramasına girmeli ve düzenli aralıklarla smear testi yaptırmalıdırlar. Çünkü HPV aşıları kanser açısından en yüksek risk taşıyan HPV tiplerine karşı koruyucudurlar. Ama kişiler, daha nadir görülen bir HPV mikrobunu kapmış olabilirler. O nedenle düzenli kanser taraması devam etmelidir.
Devlet veya özel sigortalar aşıları karşılar mı?
Ülkemizde HPV aşıları Sağlık Bakanlığı ve Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği gibi tıp dernekleri tarafından önerilseler de, henüz maliyetleri karşılanmamaktadır. Aynı şekilde, büyük özel sağlık sigortaları dışında özel sigortalar da henüz aşıyı karşılamamaktadırlar.
Dünyada ise, içinde Avustralya, Yeni Zelanda, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Almanya gibi ülkelerin bulunduğu 22 ülkede, ulusal halk sağlığı otoriteleri HPV aşısını tavsiye etmektedir. 27 ülkede aşı, ödeme kapsamı içerisine alınmıştır.
KAYNAKLAR:
1.Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği. HPV Aşıları. http://www.trsgo.org/
3.Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği. http://www.tjod.org/sosyal-medya-da-yer-alan-hpv-ve-hpv-asilari-ile-ilgili-olarak-en-cok-sorulan-soru-ve-yanitlari/
4.http://www.tjod.org/tjod-olarak-hpv-asilamasi-hakkinda-gorus-ve-onerilerimiz/
7.Ceyhan M. Klinik Gelişim 201; 25: 36 – 39.
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.