İş Yaşamı

İş Kanunu

4857 SAYILI İŞ KANUNU’NA GÖRE ÇOCUK VE GENÇLERİN 
İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYETLERİNİN SINIRLANDIRILMASINA YÖNELİK DÜZENLEMELER

4857 sayılı İş Kanunu’nun, 94/33/EC sayılı Avrupa Birliği Yö­nergesi gözönünde bulundurularak düzenlenen ve “Çalıştırma Yaşı ve Çocukları Çalıştırma Yasağı” başlıklı 71. maddesi uyarınca; 18 yaşından küçükler, “çocuk” ve “genç işçiler” olarak iki kategoriye ay­rılmaktadır.

Kanun’da yer alan ifadelere göre;

  • “Genç işçi”, 15 yaşını tamamlamış, 18 yaşı­nı bitirmemiş kişiler için,
  • “Çocuk” ifadesi, 15 yaşından küçük­ler için kullanılmaktadır.

“Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”de;

  • “Genç işçi”, 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi;
  • “Çocuk” ise, 14 yaşı­nı bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi olarak tanımlanmıştır.

Böylece 14 yaşını bitiren bir çocuğun çocuk işçi sayılabilmesi için ayrıca ilköğretimini de tamamlamış olması ge­rekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nda, çocuk çalışanlarla ilgili şu maddeler dikkat çekmektedir:

İşin Düzenlenmesi Bölümü’nde, “Çalıştırma Yaşı ve Çocukları Çalıştırma Yasağı” başlığı altında şunlar vardır:

MADDE 71. – 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin, okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.

Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.

18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşulları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde 8 ve haftada 40 saate kadar artırılabilir.

Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde 2 saat ve haftada 10 saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda birinci fıkrada öngörülen süreleri aşamaz.

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü” altında çocuklarla ilgili şu düzenlemeler bulunmaktadır:

Ağır ve tehlikeli işler:

MADDE 85. – 16 yaşını doldurmamış genç işçiler ve  çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz.

Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

18 yaşından küçük işçiler için rapor:

MADDE 87. – 14 yaşından 18 yaşına kadar (18 dahil) çocuk ve genç işçilerin işe alınmalarından önce işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu, sağlık ocağı, hükümet veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek işin niteliğine ve şartlarına göre vücut yapılarının dayanıklı olduğunun raporla belirtilmesi ve bunların 18 yaşını dolduruncaya kadar altı ayda bir defa aynı şekilde doktor muayenesinden geçirilerek bu işte çalışmaya devamlarına bir sakınca olup olmadığının kontrol ettirilmesi ve bütün bu raporların işyerinde saklanarak yetkili memurların isteği üzerine kendilerine gösterilmesi zorunludur. Sosyal Sigortalar Kurumu işe ilk giriş muayenesini yapmaktan kaçınamaz.

Birinci fıkrada yazılı hekimlerce verilen rapora itiraz halinde, işçi en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu hastanesi sağlık kurulunca muayeneye tabi tutulur, verilen rapor kesindir.

KAYNAKLAR:

http://www.resmigazete.gov.tr/

CengizİU. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNA GÖRE ÇOCUK VE GENÇLERİN İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYETLERİNİN SINIRLANDIRILMASINA YÖNELİK DÜZENLEMELER.

Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.