Okul Yaşamı

Sınav Kaygısı Nedir, Nasıl Önlenebilir?

Yazan: Gönül Sezer / Eğitimci, PDR – 8 Mart 2017

“Sınav Kaygısı”, önemli bir sınava hazırlık ve / veya sınav sırasında ortaya çıkan, belirtilerinin şiddeti ve özellikleri kişiden kişiye farklılık gösteren bir kaygı türüdür.

Sınav kaygısına ilişkin belirtiler ikiye ayrılır:

1. Bedensel belirtiler: Bunlar arasında, kalp atışında hızlanma; göğüste sıkışma ve ağrı; soluksuz kalma hissi ve nefes almakta güçlük; terleme, sıcak basması, üşüme, titreme; karın bölgesi ve midede belli belirsiz rahatsızlık hisleri ve mide bulantısı sayılabilir.

2. Zihinsel belirtiler: Bu belirtiler, olumsuz düşünce ve beklentiler olup, kaygı hisseden öğrencinin düşüncelerinde çok net bir şekilde gözlemlenebilir. Olumsuz düşünce yapıları, öğrencinin zihnini sürekli meşgul eder: “Bu sınavda hedeflediğim puanı alamayacağım.”, “İstediğim okula girmek için ihtiyacım olan puana ulaşabilmem mümkün değil.”, “Sınavda başarısız olacağım ve herkes benimle dalga geçecek.” 

Zihinsel belirtiler, kaygının taşıdığı kısır döngüye bağlı olarak bedensel belirtileri de artırıp, etkilerini şiddetlendirebilirler. Öğrencinin bedeninde hissettiği belirtilerin şiddeti önceleri düşükken, zihinsel belirtilerin (olumsuz düşünce ve beklentilerin) etkisiyle, bedensel belirtilerin şiddeti de artmaya başlayabilir.

Sınav Kaygısı Neden Hissedilir?

Sınav kaygısının temelinde iki neden bulunur ve her ikisi de düşüncelerden oluşur. 

Birincisi, kendimiz ve hedeflerimizle ilgili düşüncelerimizdir. “Bu sınavda başarılı olmam imkansız.”, “Sınavdaki soruların tamamını doğru ve eksiksiz çözmeliyim.”, “Sınavdaki sorunlardan birinde zorlanmam, sınavda başarısız olacağım anlamına gelir.

İkinci neden ise, diğer insanların bizi nasıl gördükleriyle ilgili düşüncelerdir. “Sınavda başarılı olursam,annem ve babam çok sevinecek, benimle gurur duyacaklar.”, “Başaramazsam,insanlar benim başarısız bir insan olduğumu düşünecekler.”, “Başarısız olursam, arkadaşlarım ve öğretmenlerim benim akılsız olduğumu düşünecekler.

Sınav Kaygısı, Sınav Performansını Nasıl Etkiler?

Kaygı ve stres, sınav sırasında öğrencinin bedensel ve ruhsal olarak gerginleşmesine neden olur. Bedensel ve ruhsal gerginleşme ve kaygı, performans gösterilmesi gereken diğer durumlarda olduğu gibi, sınav esnasında da öğrencinin performansını olumsuz yönde etkiler. 

Öğrencinin gerçek kapasitesini ortaya koymasını ve yapabileceklerini göstermesini engeller.Bunun sonucunda öğrenci, deneme sınavlarında ya da evde çalışırken kolayca çözdüğü soruları, gerçek sınav sırasında çözmekte zorlanır. 

Kimi zaman soru çözme aşamasına geçmekte ciddi birtakım sorunlar yaşar; öyle ki soruya odaklanamaz. 

Sınav Kaygısı Aile İçi İlişkilere Nasıl Etki Eder?

Kaygıdan etkilenen çoğu öğrencinin aile içi ilişkileri de zarar görmektedir. Kaygı nedeniyle gerginleşen öğrenciler, bazen hissettikleri iç sıkıntısının bir dışavurumu olarak anne baba ve kardeşleriyle tartışmakta,çatışmalar yaşamaktadırlar. 

Çoğu anne baba, evlatlarının kaygıya bağlı perişanlık ve çaresizlik hissi karşısında, başta çocuklarının sağlığı, ardından da sınavda alacakları puan konusunda endişelenmektedirler. Kaygı ve sınav stresi nedeniyle, sınava hazırlık dönemi ve sınavın kendisi, olağanüstü bir durum haline dönüşür.

Sınav Terapisi Nasıl Yardımcı Olur? 

Sınav terapisi, öğrencinin düşünce, beklenti ve davranışlarında bazı değişiklikler yapar. 

Düşünce, beklenti ve davranışlarda amaçlanan değişim gerçekleştiğinde, önceden yoğun sınav kaygısı hisseden öğrenci, ya artık hiç sınav kaygısı hissetmez ya da düşük seviyedeki sınav kaygısını kontrol edebilmesi kolaylaşır. 

Sınav kaygısını kontrol altına alabilen bir öğrenci, sınav esnasında kaygıya bağlı bir olumsuzluk yaşamaz ve maksimum performansını sergileyebilir.

Terapi Gerçekten Etkili midir?

Bilişsel davranışçı terapi, sınav kaygısı alanında uygulanan modern psikoterapi ekolleri arasında en yaygın kabul gören, Avrupa ve ABD’de en çok uygulanan terapi modellerinden biridir. 

Çok kapsamlı ve zengin bir içeriğe sahip bir terapi yöntemi olmasından dolayı etkili olmaktadır. Sınav stresi oluşturabilecek tüm önemli noktalar hassasiyetle ele alınır.

Tümüyle kişiye özel yazılı ödevlerin öğrenciye verilmesiyle, bilişsel davranışçı terapinin sınav kaygısı üzerindeki etkisi daha da güçlenir. 

Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.