Yazan: Renas Kara – 25 Ocak 2023
Masum zannedilen elektronik sigaraların da birçok tehlikesi olduğunu biliyor muydunuz?
İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem III öğrencisi Renas Kara’nın elektronik sigaraların sağlığa etkisi ile ilgili araştırması bizi çeşitli tehlikeler konusunda uyarıyor:
“Elektronik sigaraların içindeki likit, bobin yardımıyla buhar formuna dönüşür ve bu buhar kullanıcı tarafından vücuda alınır. Elektronik sigaralarda kullanılan likidin bileşenleri basitçe şunlardır: nikotin, aroma, tatlandırıcı, çözücü. Bunlardan, nikotinin ve aromanın sağlık üzerinde bariz olumsuz etkisi bulunmaktadır. Aynı zamanda diğer içeriklerin de sağlık üzerinde bir takım olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir. [1]
Nikotinin zarar verici etkileri
Nikotin, bir uyarıcıdır ve ilaçtır. Yüksek miktarlarda alındığında toksik etki yaratır. Son derece bağımlılık yapıcıdır; bunun sebebi ise beyinde bir takım kimyasal değişikliklere sebep olmasıdır. Aynı zamanda tütün ürünlerinde de bulunur. [1][2][3]
Nikotin kullanıcı tarafından akciğerden inhalasyonla (soluk alınırken) alınır ve kan dolaşımına karışarak beyine ulaşır. Beyinde özellikle zevk merkezi olarak da bilinen limbik sisteme gider. Limbik sistemde, amigdala bölgesinin üzerinde bulunan nikotin reseptörlerine bağlanır. Bu bağlanma sonucu amigdala aktive olur ve normal düzeyin çok üstünde dopamin maddesi salgılamaya başlar. [4]
Yüksek miktardaki dopamin beyinde kısa süreli haz hissi uyandırır. Bir süre sonra amigdala nikotin molekülüne adapte olur ve artık daha az miktarda dopamin üretmeye başlar. Sonuç olarak, nikotine karşı adapte olmuş amigdala artık nikotin yokluğunda yeterli miktarda dopamin üretemeyeceğinden, kullanıcıda eskisi gibi doğal haz duygusu yaratamaz. [5]
Özetle; kullanıcı buharı soluduğunda nikotin beyne giderek yüksek miktarda dopamin salgılanmasına sebep olur. Ardından kısa bir süre sonra dopamin seviyesi hızlı bir şekilde düşer ve düşen dopamin seviyesiyle birlikte kullanıcıda haz hissi azalmaya başlar. Dopamine adapte olmuş beynin tekrar haz hissi alabilmesi için; beyindeki sinyaller artmaya başlar. Bu sinyaller kullanıcıda elektronik sigara içme arzusuna sebep olur. Doğal haz duygusunu yitiren kullanıcı tekrar haz duygusu elde edebilmek için artık nikotine bağımlı hale gelmiş olur. [6] Sonuç olarak, nikotin beynin kimyasal yapısını değiştirerek bağımlılık döngüsü yaratır. [4][5]
Nikotin, aynı zamanda, beynin dışında diğer organlara da zarar verir. Şöyle ki, salgılanan dopaminler sempatik sinir sistemini uyararak, kalpte “savaş ya da kaç” tepkisi oluşturur ve kalp atış hızı artar. Akciğerden alınan nikotinler mukus üretimini artırarak nefes alıp vermeyi zorlaştırır. Diğer yandan, kan yoluyla dağılan nikotin molekülleri mideye giderek asit reflüsünü artırır. [7]
Aromalar masum mu?
Aromalar; elektronik sigaraların en önemli karakteristik özelliklerinden birisi olup, aynı zamanda, sağlık üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Binlerce aroma türü bulunmasına rağmen büyük çoğunluğu sitotoksik etkiye sebep olmaktadır. Örnek olarak, vişne aromasındaki “Benzaldehid” ya da tarçın aromasındaki “Sinnamaldehid” sitotoksik etkisi bilinen aroma moleküllerinden birkaçıdır. [8]
Yapılan son araştırmalarda, kullanılan aromaların; akciğerde fonksiyon bozukluğuna, kalp hastalığına, kalp krizine, duygusal strese ve DNA hasarına sebep olduğu kanıtlanmıştır. [9][10][11][12]“
Bazı kişiler elektronik sigaraların sigarayı bırakmakta faydalı olacağını ve daha az zararlı olduğunu düşünse de, yapılan klinik araştırmalar bunun doğru olmadığını gösteriyor. O halde sigaranın zararları konusunda toplumu ve özellikle genç kuşağı aydınlatmaya ağırlık vermemiz şart!
***
Renas Kara’ya elektronik sigaranın sağlığa etkileri konusundaki araştırmasını Süper Ergen ile paylaştığı için teşekkür eder, başarılar dileriz.
KAYNAKLAR:
1. Wikipedia Contributors. Electronic cigarette. Wikipedia. Published January 25, 2019.
2. Policy on Electronic Nicotine Delivery Systems (ENDS). American Academy of Pediatrics. 2020. Retrieved 13 November 2022
3. ADF. ADF – Drug Facts – Tobacco. ADF – Alcohol & Drug Foundation. Published April 6, 2022. https://adf.org.au/drug-facts/nicotine/
4. Nguyen C, Mondoloni S, Le Borgne T, et al. Nicotine inhibits the VTA-to-amygdala dopamine pathway to promote anxiety. Neuron. 2021;109(16):2604-2615.e9. doi:10.1016/ j.neuron.2021.06.013
5. Bishop S. Smokers’ Brains Change in Response to High Levels of Nicotine. https:// newsnetwork.mayoclinic.org. Published 2012. https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/ smokers-brains-change-in-response-to-high-levels-of-nicotine/
6. Learn How to Handle Your Cigarette Cravings. www.quit.com. https://www.quit.com/quitting/ cigarette-cravings.html
7. Chaturvedi P, Mishra A, Datta S, Sinukumar S, Joshi P, Garg A. Harmful effects of nicotine. Indian Journal of Medical and Paediatric Oncology. 2015;36(1):24. doi:10.4103/0971-5851.151771
8. Behar RZ, Luo W, McWhirter KJ, Pankow JF, Talbot P. Analytical and toxicological evaluation of flavor chemicals in electronic cigarette refill fluids. Scientific Reports. 2018;8(1). doi:10.1038/s41598-018-25575-6
9. Common e-cigarette chemical flavorings may impair lung function. News. Published February 2019. https://www.hsph.harvard.edu/news/press-releases/common-e-cigarette-chemical-flavoringsmay-impair-lung-function/
10. Espinoza-Derout J, Shao XM, Lao CJ, et al. Electronic Cigarette Use and the Risk of Cardiovascular Diseases. Frontiers in Cardiovascular Medicine. 2022;9. doi:10.3389/ fcvm.2022.879726
11. Vindhyal MR, Ndunda P, Munguti C, Vindhyal S, Okut H. Impact on Cardiovascular outcomes among e-cigarette users: a review from National Health Interview Surveys. Presented at: 68th American College of Cardiology Scientific Session and Exposition; March 18, 2019; New Orleans; LA. Abstract no. A-19151.
12. Society AC. E-cigarettes can damage DNA. medicalxpress.com. Accessed January 22, 2023. https://medicalxpress.com/news/2018-08-e-cigarettes-dna.html
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.