Dinleme, etkili iletişimin temel unsurlarından biridir. Aktif (etkin) dinleme, kişinin diğerine tam ve özenli şekilde dikkatini vermesi durumu olarak tanımlanmıştır ve içinde, yansıtma, anlayış, açıklama, özetleme ve bilgi paylaşma gibi unsurlar yer almaktadır. Aktif dinleme, düşünmeyi, hatırlamayı, analiz etmeyi ve duyguları içerir. Bu nedenle, aktif dinleme kişinin karşısındakini duyma ve anlama isteği ve becerisi olarak da tanımlanır.
Aktif dinleme becerinizi geliştirmek için bu egzersizi haftada en az bir kez yapmanız öneriliyor:
Egzersizi yapacağınız kişiyle kesintiye uğramadan veya dikkatiniz dağılmadan konuşabileceğiniz sessiz bir yer bulun. Konuşmanız sırasında aşağıdaki adımları takip etmeye çalışın. Her adımı yapamasanız da ne kadar çok adımı yapmayı başarırsanız, bu uygulama o kadar çok etkili olacaktır.
- Ne anladığınızı açıklayın. Diğer kişi bir düşünceyi ifade etmeyi bitirdiğinde, anladığınızdan emin olmak ve dikkat ettiğinizi göstermek için söylediklerini başka sözcüklerle ifade etmeye çalışın. Örneğin, cümlelerinize “Anladığım kadarıyla……” ya da “Sanırım diyorsun ki……” gibi ifadelerle başlayabilirsiniz.
- Sorular sorun. Uygun olduğunda, diğer kişiyi düşüncelerini ve duygularını detaylandırmaya teşvik etmek için sorular sorun. Diğer kişinin dediklerinin ne anlama geldiği hakkında hemen sonuçlara varmaktan kaçının. Bunun yerine, anlamlarını netleştirmek için “……….derken …………..demek mi istiyorsun?” gibi sorular sorun.
- Empati gösterin. Karşınızdaki kişi olumsuz duygularını dile getiriyorsa, bu duyguları sorgulamak veya karşı çıkmak yerine onları kabul edin. Örneğin, kişi hayal kırıklığını ifade ediyorsa, bu duygunun haklı olup olmadığına veya o kişinin konumunda siz olsaydınız bu şekilde hissedip hissetmeyeceğinize bakmaksızın neden böyle hissettiğini düşünün. Örneğin, “Anladığıma göre bu durum seni sinirlendirmiş……” ya da “…bu durumun nasıl hayal kırıklığına yol açabileceğini anlayabiliyorum…” diyebilirsiniz.
- Karşınızdakini anladığınızı beden dilinizle de ortaya koyun. Göz teması kurarak, başınızı sallayarak, diğer kişiye dönük olarak, açık ve rahat bir vücut duruşu koruyarak karşınızdaki ile ilgilendiğinizi ve onu dinlediğinizi gösterebilirsiniz. Çevrenizdeki dikkat dağıtıcı şeylere bakmayın veya telefonunuzu kontrol etmekten kaçının. Yüz ifadelerinize dikkat edin; onaylamama veya rahatsızlık anlamına gelecek ifadelerden kaçının.
- Karşınızdakini yargılamayın. Aktif dinleme, diğer kişinin bakış açısını anlamak ve aynı fikirde olmasanız bile onu olduğu gibi kabul etmektir. Karşı argümanlarla sözünü kesmeyin.
- Nasihat vermekten kaçının. Önce karşınızdakinin bakış açısını anlayın. Onu dinlediğinizi ve duyduğunuzu hissettirin. Tavsiye vermeye çok hızlı geçmek ters tepebilir.
- Sıranızı bekleyin. Diğer kişi konuşma fırsatı bulduktan ve siz yukarıdaki aktif dinleme adımlarını uyguladıktan sonra, bakış açınızı paylaşmanızı isteyip istemediğini sorun. Bakış açınızı paylaşırken, “ben” ifadelerini kullanarak kendinizi olabildiğince açık bir şekilde ifade edin. Örneğin, “Ben …… konusunda kızgın hissediyorum” gibi. Diğer kişinin bakış açısına empati göstermek de yardımcı olabilir. Örneğin, “Son zamanlarda çok meşgul olduğunu ve bunun seni yorduğunu biliyorum” gibi.
Mevlana’nın sözü ile bitirelim; “Söz söylemek için önce dinlemek gerektir. Söze, kulak verme yolundan gir.”
KAYNAKLAR:
Mălureanu F, Luiza E-V. THE IMPORTANCE OF ELEMENTS OF ACTIVE LISTENING IN DIDACTIC COMMUNICATION: A STUDENT’S PERSPECTIVE. CBU International Conference Proceedings 2016; 4. 332. 10.12955/cbup.v4.776
https://ggia.berkeley.edu/practice/active_listening
https://www.mevlanasozler.com/mevlana-eserleri/mesnevi/mesnevi-1-cilt/mevlana-sozleri-mesnevi-1-cilt-16-bolum/ | Mevlana Sözleri
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.