Yazan: Ece Gökyar – 20.09.2021
20. yüzyılın en büyük manevi öğretmenlerinden biri olarak tanınan Osho şöyle der: “Çok az insan yaratıcı olarak kabul edilir: Birkaç ressam, birkaç şair…milyonda bir kişi. Bu saçmalıktır. Her insan doğuştan yaratıcıdır. Çocukları izlersen görürsün. Bütün çocuklar yaratıcıdır.”
Öte yandan, yaygın bazı görüşlere göre, yaratıcılığın ilk kez geliştiği dönem ergenliktir. Daha önceki evre olan çocukluk evresi kendi başına yaratıcı bir dönem değil, ergenlikteki yaratıcılığın oluşum aşaması olarak görülür. Küçük çocuklar spontan, özgür ya da görünüşte yaratıcıdırlar, ancak gerçekten yeni ve değerli ürünler üretmezler. Anlamlı yaratıcılık ergenlikte başlar ve yaratıcılık, bu yönüyle ergenlik döneminin doğal bir gelişim süreci sayılır.
UCLA (Kalifornia Üniversitesi, Los Angeles) Gelişimsel Nörobilim Laboratuvarı Direktörü Adriana Galván’a göre, “Risk almaya eğilim de dahil olmak üzere, ergen beyninin tüm özellikleri onları yetişkinliğe hazırlamaya yöneliktir ve öğrenme, beceri edinme ve yaratıcılık konularında onlara bir nevi süper güç bahşeder. Ergen beyni benzersiz bir nörolojik seviyededir. Çocukluk dönemine özgü uyum yeteneğine ek olarak, yeni bağlantılar kurma ve gereksiz olanları atma özelliğine sahiptir. Bununla da kalmaz. Aynı zamanda, soyut düşünme, geleceği zihinde canlandırma ve sosyal bağlar kurma olarak tanımlanan yetişkinlerde bulunan özellikleri de kazanmaya başlar.“
Academia. edu isimli sitede Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Taner Güvenir imzasıyla yayımlanan “Ergen ve Yaratıcılık” başlıklı yazıdan derlediğimiz bazı ilginç notları sizlerle paylaşmak istedik:
- “Ünlü çocuk psikanalisti Anna Freud, ergenin bir daha hiçbir zaman olamayacağı kadar yaratıcı olduğunu belirtir. Ünlü düşünür Goethe de ergenlik ve yaratıcılık arasındaki ilişkiye yönelik önemli saptamalarda bulunur: ‘Olağanüstü başarılar genellikle gençlikle bağlantılıdır. Doğuştan dâhiler kendilerine has kişilerdir. Diğer insanlar sadece bir kez yaşarken, onların ergenliği tekrarlayıcıdır.’ Ona göre yaratıcılığın sırrı çok nettir: Yaşam boyu ergen kalabilmek. Matematik ve fizik gibi alanlardaki birçok mucidin gençlik yıllarında parladığı bilinmektedir.
- Yüksek düzeyde üreten yaratıcı kişiler yaşamları boyunca bir dizi ergenlik tipi krizler yaşarlar; ilgi alanları, ilgi odakları ve yaşam şekilleri değişime uğrar. Cevap aradıkları pek çok soruları, kendilerine özgü tarz ve yetenekleri vardır. Bu soru ve sorunlarla kendilerine has yöntemlerle baş ederler.
- Yaratıcı eylem süresince, ergenlik dönemine özgü ego düzeyi devreye girer. Bu, canlı ve hareketli gençlik ateşi olarak tanımlanır. Ergenlik dönemini geride bırakmış yaratıcı bir yetişkin yaratıcılığını devreye soktuğunda, ergenliğe özgü bu ego düzeyine geri döner ve kimi süreçleri tıpkı bir ergen gibi yaşar.
- Öte yandan, henüz ergenliğini yaşamakta olan bir gençte ise yaratıcı becerilerle ruhsal sorunlar bir arada bulunabilir. Bunun nedeni, yaratıcılık ve kişilik arasında sürekliliği sağlayan egonun düzenleme işlevinin henüz oluşum aşamasında olmasıdır. Belki de bu nedenle, ergenlerin yaşadıkları ruhsal sorunların çözümünde yaratıcılık becerilerinin kullanılması uygun bir yaklaşımdır.“
Osho’nun da dediği gibi, “Bir şeyler yarattığın zaman; bir şarkı, bir dans… aynı zamanda kendini de yaratırsın. Varlığının yeni boyutlarını keşfedersin.”
Yazımızı yaratıcılığa farklı bir gözle bakmamıza yardımcı olacak bir kitap tavsiyesi ile tamamlayalım. David ve Tom Kelley, Yaratıcı Özgüven adlı kitabın yazarı Ohio’lu iki kardeş. Onlara göre “Hepimizde kullanılmayı bekleyen çok büyük bir yaratıcı potansiyel var” ve insanlara yaratıcı kapasitelerini kullanma fırsatı vermenin değerli bir amaç olduğu düşüncesiyle, bir dizi kıymetli yaşam tecrübesinin sonunda 2013 yılında birlikte bu kitabı yazmışlar.
Ve son bir söz de Mevlana’dan: “Aradığın ilham içinde duruyor; sadece sessiz ol ve dinle.”
KAYNAKLAR:
* Bu yazıda Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Taner Güvenir tarafından kaleme alınan “Ergen ve Yaratıcılık” başlıklı yazıdan alıntılar mevcuttur. Yazının tamamı için bkz: http://www.academia.edu/5142397/ERGEN_ve_YARATICILIK
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/creative-explorations/201611/adolescence-and-creativity
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.