Hazırlayan: Dr. Sibel Şensu -18.01.2017
Doğum kontrol hapları, en sık kullanılan doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Eğer alınması unutulmaz ve her gün düzenli alınırlarsa, hamilelikten çok yüksek oranda korurlar.
Çok çeşitli haplar mevcuttur ve farkları, içlerindeki hormon düzeylerinden ileri gelmektedir. Kimileri daha yüksek, kimileri ise daha düşük dozlarda östrojen ve progesteron hormonları içermektedir. Ayrıca bu hormonların yapıları da ufak farklar gösterirler. Kişiler kendi bünyelerine en çok uyan doğum kontrol hapı ile rahat eder ve minimum yan etki hissederler.
Hormonlar, esas olarak, yumurtalıklarda yumurta olgunlaşmasını ve atılmasını önleyerek etkili olurlar. Yani ortamda döllenecek yumurta olmaz ve spermler boşuna yumurta ararlar.
Aslında önlemler bundan ibaret değildir; spermlerin rahim ağzından girmesini önleyecek gelişmeler de olmuştur. Yani rahim ağzındaki mukus tıkacı kalınlaşır ve girmeye çalışan sperm ordusu daha kapıda engellenmeye çalışılır. Diyelim ki bazıları bu badireyi atlattı, tüplere ulaştı, bir yumurta buldu ve onunla birleşti. Hap kullananlarda hala hamilelik olamaz, çünkü rahim iç duvarında olması gereken yatak da gelişememiştir. Yani embriyo rahime gelir, yatak bulamaz ve düşer, yok olur. Bu hikaye tüm hormonlu yöntemler için geçerlidir.
Hapların birkaç çeşidi vardır. Bazılarına adetin ilk günü başlanır ve 21 gün kullanılır, 7 gün ara verilir. Bazıları ise 28 tane olup her gün bir tane alınır.
Avantajları şöyle sıralanır:
- Haplar %99 oranında koruyuculuk sağlarlar.
- Hap kullananlar kadınların adetleri düzene girer ve adet sancıları azalır.
- Aşırı adet kanaması olan kadınlarda adetlerin düzene girmesi ile kan kaybı azalır.
- Ayrıca aknesi olanlar ve premenstrüel ağrı (yani adet öncesi ağrı) hissedenler, hap kullandıklarında rahat ederler.
- Doğum kontrol haplarının rahim, yumurtalık ve kalın bağırsak kanserine karşı koruyucu olduğu da saptanmıştır.
- Endometriyozis ve miyom bulunanlar daha rahat ederler.
- Ergenlik döneminde dünyada en sık tercih edilen korunma yöntemi budur. Ancak ilaç almayı unutmaları ve buna bağlı hamilelikler de önemli bir sorun olarak saptanmıştır.
Bununla birlikte,
- Doğum kontrol hapları, östrojen ve progesteron hormonu içeren sentetik ilaçlardır.
- Her ilaç gibi bunların da bazı yan etkileri olabilir. Örneğin, bazı kişilerde baş ağrısı, bulantı, kilo artışı, duygu durum değişikliği, göğüslerde hassasiyet gibi sıkıntılar oluşturabilirler. Bazı kadınlarda ise anormal kanamalara yol açabilirler.
- 35 yaş üzerinde ve günde en az 15 adet sigara içenlerde kesinlikle kullanılmazlar.
- Yüksek tansiyonu, migreni, meme kanseri, kalp hastalığı, pıhtılaşma sorunu, hepatiti olanlarda kullanılmazlar.
- Hapı almayı unutanlarda koruyuculuk düşer. Yani her gün aynı saatte almak gereklidir.
- Aşırı ishal veya kusma halinde hap dışarı atılırsa koruyuculuğu azalabilir. Dikkatli olmak ve gerekirse ek bir yöntemle, örneğin kondomla desteklemek gerekir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz.
Yetişmekte olan kızımızı jinekoloji doktoru ile tanıştırmalıyız. Zamanı geldiğinde kendisi için en uygun seçeneğe ise, kendi başına değil, doktoruna danışarak karar verilmelidir.
KAYNAKLAR:
www.tjod.org/wp-content/uploads/2013/05/oral_kontrasepsiyon_kilavuzu.pdf
Hall KS ve ark. J Womens Health (Larchmt). 2010 Dec; 19(12):2203–2210.
Wright KP, Johnson JV. Ther Clin Risk Manag. 2008 Oct; 4(5): 905–911.
Contraceptionguide www.nhs.uk
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.