- Ergenlerle konuşurken onları köşeye sıkıştıran, zor duruma düşüren sorulardan kaçının. Belirli bir zamanda bir – iki soru seçin. Bu sorular ergenlerin kim olduklarını, kişiliklerini tanımalarına yardımcı olacak sorular olsun. Örneğin; Kime hayransın? Bu kişiyi bu kadar beğenilir kılan nedir? Boş zamanlarında ne yapmaktan hoşlanırsın? Sence güçlü, beğenilir yönlerin neler? Geleceğe dair umutların, isteklerin, beklentilerin, hayallerin neler? Şimdiye kadar yaptıklarını düşündüğünde en çok gurur duyduğun ne?
- Ön yargısız dinleyin. Daha da önemlisi, az konuşun, çok dinleyin. Bu, ergenin kendi fikirlerine değer verdiğinizi anlamasını ve size daha fazla güvenip açılmasını sağlar.
- Açık uçlu sorular sorun. Bunlar, evet veya hayırdan fazlasını gerektiren sorulardır. Böyle sorular ergenin fikirler ve seçenekler üzerinde düşünmesine yardımcı olur.
- “Neden” sorularından kaçının. Bu sorular insanları savunmaya geçirme eğilimindedir. Sorularınız ergenin söylediği veya yaptığı şeyin nedenine değil, o şeyi söylerken / yaparken ne düşündüğüne yönelik olsun. Örneğin; “Bunu neden söyledin?” yerine “Bunu söylerken ne demek istedin, ne düşündün?” diye sorun.
- Düşmanca duygular içinde olduğu durumlar hariç, ergenin duygularına eşlik edin. Örneğin; heyecanlı veya coşkulu ise ona katılın. Üzgün ise buna uygun yanıtlar verin. Birinin ruh halinin benzerini yansıtmak onu anladığımızı hissetmesini sağlar.
- Nasıl karara vardığınızı gösterin. Örneğin; sizin veya iyi tanıdığınız birinin sorunu nasıl tanımladığını, seçenekler oluşturduğunu, beklediği olumlu ve olumsuz sonuçları, kararını nasıl verdiğini ve sonucu nasıl değerlendirdiğini açıklayın. Elbette, ergenin dikkat süresinin kısa olduğunu ve akıl verici tarzı sevmediğini unutmayın.
- Haberlerde yer alan etik ve ahlaki bir sorunu tartışın. Ergeni yüksek sesle düşünmeye teşvik edin. Onun bakış açısına meydan okumadan, yargılamadan, eleştirmeden konuşun. Kişilerin aynı konulara farklı bakabileceklerini, yine de sakince konuşabileceklerini gösterin. Bu farklılıkların nelerden kaynaklanabileceğini birlikte bulun.
KAYNAKLAR:
Developing Adolescents: A Reference for Professionals. American Psychological Association.2002