Yazan: Dr. Sibel Şensu – 30 Ağustos 2023
“Kızım yaklaşık 1.5 yaşına geldiğinde, oyuncaklarıyla oynarken ellerinin titrediğini fark ettim. Büyüdükçe ellerinin titremesi daha dikkat çekici bir hal aldı. İlkokula başladığında öğretmeni de sınıftaki aktivitelerde bu durumu fark edip bizi uyarınca hemen bir nöroloji doktoruna gittik. Tahliller ve filmlerden sonra “esansiyel tremor” olduğu söylendi. İlaç tedavisi ile biraz hafiflese de bunun ömür boyu süreceğini biliyoruz. Kızım şimdi üniversitede. Özellikle heyecanlandığı durumlarda el titremeleri artıyor. Evet, bazen utanıyor ya da zorlanıyor… Ama hayatını kolaylaştıracak birçok yöntem bulmuş durumda ve genellikle durumla gayet iyi başa çıkıyor.”
Tremor nedir?
Titreme, tıptaki adı ile tremor, vücudun bir kısmının hafif ya da şiddetli şekilde titremesi, sarsılması durumudur. En sık titreyen vücut kısımları eller olmakla birlikte bacaklar, baş veya gövde de titreyebilir. Hatta ses titremesi yaşayan kişiler de vardır.
Tremor ya süreklidir ya da arada sırada ortaya çıkar. Kendiliğinden olabildiği gibi bir başka duruma, hastalığa bağlı olarak da görülebilir. Bazı titremeler stres ile, güçlü duygusal durumlarla, yorgunlukla ve belli duruş şekilleri ile tetiklenebilir. Bazı tremorlar aileseldir; bazıları ise ailenin tek üyesinde rastlanır. Tremor yaşamı tehdit etmese de yaşamı zorlaştıran bir durum olabilir. Titremeler nedeni ile yazı yazmak, yemek yemek, tıraş olmak ya da giyinmek zor gelebilir. Kahve fincanları ile dolu bir tepsiyi taşımak, çay bardağından çayı içebilmek, çorba kaşığını dökmeden ağza götürebilmek, bir resim çizmek, oje sürmek ya da bir enstrüman çalmak gibi birçok kişiye olağan gelen işler o kişiye zor gelir. Belki de en önemlisi, genç bir insanın titremeleri nedeni ile sosyal ilişkilerden kaçabilmesi veya gerçek potansiyelini ortaya koyamayabilmesidir.
Tremorun tipleri vardır
Tremorun birçok tipi olduğundan, titremeleri olan bir kişide çeşitli testler ile altta yatan nedenin anlaşılması gereklidir. Titremelere yol açan ve toplumda iyi bilinen bir hastalık Parkinson hastalığıdır. Genellikle ileri yaşta ortaya çıkan bu hastalığın tanısı için bazı radyolojik testler ve kan testleri yapılır. Çocuklukta ya da ergenlikte olan titremeler Parkinson hastalığı ile bağlantılı değildir.
Ağır metal zehirlenmeleri, bazı ilaçların yan etkileri, aşırı kafein tüketimi, tiroid bezi bozuklukları, karaciğer veya böbrek bozuklukları, diyabet, stres, anksiyete gibi durumlar titremelere neden olabilir.
En sık rastlanan titreme hastalıklarından olan ve toplumda 100 kişiden 5 kadarında görülen Esansiyel Tremor ise sıklıkla ergenlik yaşında ya da 40 – 50 yaşlarında ortaya çıkan ve başka bir nörolojik bulgu olmaksızın el ve kollarda titremeye yol açan bir durumdur. Bu tanıyı alan gençlerin %30 – 50 kadarının ailelerinde de el titremeleri olan bir kişi vardır. Geri kalanlarda ise altta yatan bir neden bulunamaz. Ailesel olanlar daha erken yaşta, hatta bebeklikten itibaren ortaya çıkabilir. Günümüzde hangi genlerin ailesel esansiyel tremordan sorumlu olduğu araştırılmaktadır.
Tüm olası nedenler araştırılarak tremorun tipi anlaşılmaya ve uygun tedavi verilmeye çalışılır. Tanı koyabilmesi için aile hekiminiz ya da nöroloji uzmanınız kapsamlı bir öykü alacak, iyi bir muayene yapacak ve sonra kan / idrar testlerine ek olarak, kas gücünü, refleksleri, dengeyi, konuşmayı değerlendirecektir. Belki bazı radyolojik incelemeler de gerekecektir.
Titremelerin tedavisi var mı?
Çeşitli tremor tipleri olduğundan, her birinde titremeyi tümüyle ortadan kaldıracak bir tedavi olmasa da hafifletecek ilaçlar mevcuttur. Esansiyel tremor dediğimiz ve gençlerde özellikle el titremelerine yol açan tipte bazı sakinleştirici ve titremeyi yavaşlatıcı ilaçlar verilebilmektedir. Çok ileri tremor formlarında ise bazı cerrahi işlemler uygulanabilmektedir.
En başta, yaşamı kolaylaştıracak bazı değişiklikler yapılabilir. Kafeinin azaltılması, stresle başa çıkma yolları aranması, iyi uyunması, ilaçların zamanında alınması önemlidir. Ellerin aşırı titremesi giyinmeyi ya da yemek yemeyi zorlaştırıyorsa, giyilmesi kolay giysiler, ayakkabılar ve kullanılması kolay kaşıklar ve benzeri araçlar seçilmelidir. Bazen konuşma terapisi ya da fizik terapi yararlı olabilir.
Esansiyel tremoru olan ünlüler…
Esansiyel tremoru olduğu bilinen ve büyük başarılar kazanmış pek çok kişi var. Örneğin güzel aktris Katharine Hepburn, sevilen çizgi kahraman Charlie Brown’ın yaratıcısı Charles Schulz, ünlü bilardo şampiyonu Bill Werbeniuk, Gürcü yazar Erekle Sagliani, Coronation Street dizisinin oyuncusu Rob Mallard, zevkle dinlediğimiz Bolero’nun bestecisi Maurice Ravel, efsane şarkıcı Neil Diamond, hatta rivayete göre güçlü kahraman Julius Cesar! Titreyen eller bu kişileri tarihe iz bırakmaktan ve yapabileceklerinin en iyisini yapmaktan alıkoymamış! Yeter ki isteyelim!
Charlie Brown, Peanuts, Charles Schulz
KAYNAKLAR:
1-https://www.luriechildrens.org/en/specialties-conditions/tremor/
2-National Tremor Foundation. https://tremor.org.uk/young-adults-with-essential-tremor
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.