Yazan: Sibel Şensu – 24 Nisan 2022
Bu ayki konuğumuz, çağdaş sanatın özgün isimlerinden biri; kısacık ömrüne karşın büyük bir etki bırakarak giden sokak sanatçısı; Jean – Michel Basquiat.
Hayat öyküsüne baktığımızda babası Haiti doğumlu ve annesi Puerto Rica kökenli olan sanatçının, 1960’da New York’ta, Brooklyn’de doğduğunu öğreniyoruz. Çok kültürlü bir evde İspanyolca, Fransızca ve İngilizce konuşarak büyüyor. Sanatla annesi ve bazı öğretmenleri ile tanışsa da resmi bir sanat eğitimi almıyor. Henüz altı yaşında sanata ilgisi ve yeteneği anlaşılıyor ve Brooklyn Müzesinin küçük üyelerinden biri oluyor. Birkaç yıl sonra, sekiz yaşına geldiğinde sokakta oynarken Jean – Michel’e bir araba çarpıyor ve ciddi şekilde yaralanıyor. Yatağında yattığı bu dönemde annesi ona tıp öğrencilerinin ünlü bir anatomi ders kitabını , ünlü ‘Gray’s Anatomy’yi veriyor. Kitap tümüyle anatomik çizimlerden oluşmakta ve bu çizimler Jean – Michel’i çok etkiliyor.
Onyedi yaşında önce okuldan ve ardından, tam da bu nedenle, babası tarafından evden atıldığını okuyoruz. Artık hayatını satıcılık yaparak kazanmak zorunda. Üzerinde kendi çizimleri olan tişörtler ve kartpostallar satmaya başlıyor. Bu onun hayatının en zor dönemlerinden biri olmalı; ‘ancak ucuz kırmızı şarap ve cheetos yiyerek karnını doyurabildiğini’ söylediği bir dönem… Oysa umutsuz ve karamsar değil ve bir yandan da sokak sanatı ile uğraşmakta, griffitiler üretmekte. Tam da o sıralarda, “same old shit (argoda, aynı tas aynı hamam) sözcüklerinden türeterek “SAMO” adını verdiği graffiti’si halkın ilgisini çekiyor.
Liseden arkadaşı Al Diaz ile yarattıkları bu graffiti 1977 – 1980 arasında Manhattan ve Brooklyn’de birçok binanın dış cephesinde yer alıyor. SAMO’nun birçok varyansları üretiliyor. SAMO çılgınlığı şehri sarıyor ve akım en sonunda, 1980’de, “SAMO is dead” (SAMO öldü) graffitisi ile son buluyor.
Basquiat’ın sanatının, 1980’lerin müzik ve spor endüstrisinden beslendiği ve caz müziğinin onu çok etkilediği de anlatılmakta. Basquiat, yaşamı boyunca arkadaş kalacağı ve akıl hocası olarak kabul edeceği Andy Warhol ile 1981’de tanışıyor. İkili, 1983 – 85 arasında beraberce bazı eserler üretiyor. Bu son derece ilgi çekici eserlerde Warhol’un pop – art eserleri üzerinde Basquiat’ın graffiti’leri yer alıyor.
Jean – Michel Basquiat and Andy Warhol
1982’de, henüz 21 yaşındayken Almanya’da Kassel’de Documenta’da eserleri sergilenen en genç sanatçı oluyor Basquiat. Yıllar ve yıllar sonra, 2018’de Brooklyn müzesinde gösterime ve satışa sunulan bir Basquiat koleksiyonda yer alan Untitled (1982) adlı eseri ise bir Japon koleksiyoner tarafından 110.5 milyon dolar gibi rekor bir fiyata satın alınıyor. Bu bir Amerikalı sanatçıya ödenen en yüksek ücret olarak tarihe geçiyor.
Sanatçının kanvas, kağıt ve diğer her türlü yüzeye yaptığı eserlerinde anatomik çizimler, sözcükler, cümleler, sayılar, piktografiler, ticari grafik sanat, Afrika sanatı ve Afrikalı – Amerikalı pop kültür izleri yer almakta. Sanatı, müzik, Siyahi deneyimi, pop kültürü, Siyahi Amerikalı spor figürleri, edebiyat gibi bir çok kültürel alana etki etti ve etmekte. Çağdaş sanatta insan figürünün yeniden önem kazandığı Yeni – ekspresyonizm akımının öncülerinden biri kabul ediliyor Basquiat. Ne yazık ki, 1988’de aşırı dozda uyuşturucu nedeni ile hayatını kaybettiğinde sadece 27 yaşında ve ölümünden sonraki günlerde büyük miktarda eroin kullanmakta olduğu ortaya çıkıyor…
The Estate of Jean – Michel Basquiat
Bir seferinde “Ben gerçek biri değilim, bir efsaneyim” demiş, bu dünyadan geriye bir efsane bırakarak hızla geçip giden bu genç adam.
Sanatla ve sevgiyle dolu günlere.
Jean – Michel Basquiat’ın Yaşamını Anlatan Belgesel Filmler:
Eserlerinin Sergilendiği Müzeler:
- The Broad – Los Angeles
- The Barcelona Museum of Contemporary Art – Barcelona
- The Daros Collection – Switzerland
- Soho Contemporary Art – New York
KAYNAKLAR:
https://www.sothebys.com/en/articles/21-facts-about-jean-michel-basquiat
https://www.coggles.com/life/culture/everything-you-need-to-know-about-jean-michel-basquiat/
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.