Yazan: Dr. Sibel Şensu – 23.09.2021
İyi birer anne – baba olmaya çalışırken tükendiğinizi mi hissediyorsunuz? Yalnız değilsiniz! 21. yüzyıl ebeveynleri arasında oldukça yaygın bir sorunla karşı karşıyasınız. Günümüzde ebeveynler eskiye göre daha fazla stres, sıkıntı, hastalık, kaygı ve depresyon yaşıyorlar. Yaşamakta olduğumuz salgın da bu duruma katkıda bulunuyor; Çünkü tüm aile bireyleri eve kapandığımızda sadece anne – baba değil, öğretmen, bakıcı, ev yardımcısı ve 24 saatlik partner gibi farklı roller de üstlendik. Bu süreçte kilo artışı, uyku düzensizlikleri, alkol tüketiminde artış gibi sorunlar çoğaldı. Amerikan Psikoloji Derneği’nin güncel araştırmasına göre, annelerin %39’u ve babaların %25’i pandemi öncesine göre daha kötü bir ruhsal sağlığa sahipler. Kısacası daha fazla ebeveyn İngilizce’de “burnout” denen yanıp kavrulma, yani tükenme sendromu ile başbaşa. Çeşitli rahatsızlıkları veya engelleri olan çocukların ailelerinde de tükenmişlik daha fazla görülmekte.
Tükenen anne – babalar kendilerini bunalmış hissettiklerini, fiziksel ve duygusal olarak tükendiklerini, çocuklarından duygusal olarak uzaklaştıklarını, ebeveynliklerinin yetersiz olduğu hissine kapıldıklarını söylüyorlar. İyi düşünememe, toleransın azalması, daha çabuk sinirlenme, kafa karışıklığı, unutkanlık, yalnızlık hissi de görülebiliyor. Mükemmeliyetçiler, sınırlı kaynaklara sahip olanlar ve gerçek desteğe sahip olmayanlar daha da fazla risk altındalar.
Oysa, ebeveyn olmak dışında bir birey olarak, kendimiz olarak da var olmak zorundayız. Yorulabiliriz, yalnız kalmak ya da kendimize zaman ayırmak da isteriz. Tükenme hissi, acil olarak ele alınması gereken önemli bir konu. Bu durumda bir uzman yardımı istemekten çekinmemeliyiz.
Kendi başımıza yapabileceklerimiz konusunda şu öneriler göze çarpıyor:
- Derin bir nefes al ve uzun bir nefes ver. Ne düşündüğünü ve hissettiğini gözlemle. Kendine sor: “Aç mıyım, Öfkeli miyim, Yalnız mıyım, Yorgun muyum?”
- Farkına var; Eksikliklerin, yetiştiremediklerin, yapamadıkların senden ve seçimlerinden kaynaklanmayabilir.
- “Mükemmel ebeveyn” hedefinden vazgeç.
- Destek iste. Duygularını paylaş.
- Yediklerini ve içtiklerini gözden geçir. Kahve gibi kısa süreli rahatlama sağlayan içecekler yerine yağsız protein, tahıl, meyve ve sebze tüket. Egzersiz yap.
- Başkalarının iyi ebeveynlik önerileriyle uğraşma ve kendi içgüdülerine güven.
- Kendinle ilgilenmek, kendine bakmak, yani öz bakım bir zorunluluktur. Bu, bencillik ya da imkansız bir durum değildir. Her öz bakım eylemi, senin ve buna bağlı olarak çocuğunun refahına katkıda bulunur.
Siz sağlıklı olduğunuzda bu çocuğunuza güçlü bir şekilde yansır.
Sağlıklı günlere…
KAYNAKLAR:
- Ebeveynlerde Tükenmişlik – Kaçınmanın ve Kurtulmanın Yolları (İletişim Yayınları), Moira Mikolajczak ve Isabelle Roskam.
- https://greatergood.berkeley.edu/article/item/six_ways_to_deal_with_parental_burnout. Erişim Eylül 2021
- Aydın MA. Zihinsel engelli bireye sahip olan ebeveynlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11467/2029/71239.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
- Mikolajczak M ve ark. Is parental burnout distinct from job burnout and depressive symptomatology? https://dial.uclouvain.be/pr/boreal/object/boreal%3A224963/datastream/PDF_01/view
- Roskam I ve ark. Exhausted Parents: Development and Preliminary Validation of the Parental Burnout Inventory. Frontiers in Psychology 2017; 8: 163
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.