Ağrılı adet görme (Dismenore)
Bazı kızlar adet sırasında çok ağrı hissedebilirler. Bu ağrının bir kısmı, adet sırasında vücutta artan bazı maddelerin etkisi ile olmaktadır. Bazı adet sancıları altında ise başka hastalıklar bulunur. Bu hastalıklardan biri endometriyozis, yani rahim iç zarının rahim dışında bir yerde olmasıdır. Endometriyozis, ağrılı adet çekenlerin oldukça önemli bir kısmında saptanan bir durumdur. İlaçla ya da ameliyatla tedavi edilir.
Premenstrüel sendrom (PMS)
Premenstrüel sendrom, adet döngüsü sırasında özellikle ikinci 14 gün boyunca ve adet yaklaşırken rahatsızlık hissedilmesidir. 100 kadından yaklaşık 85’inin bu tür yakınmalar tanımladığı bilinmektedir. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, karın ağrısı, şişkinlik, kabızlık, bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı hissedilebilir. Ayrıca, öfke, uykusuzluk, gerginlik, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü, halsizlik, depresyon gibi psikolojik sorunlar olabilir. El ve ayak bileklerinde su toplanabilir. Kilo artıp azalabilir. Memelerde şişkinlik ve ağrı bulunabilir. Bazı kişiler ise allerji, görme bozukluğu, iştah değişikliği, libidoda azalma veya sıcak basmaları tanımlayabilir.
PAP testi ve HPV aşısı
Cinsel olarak aktif ergenler, HPV (insan papillomavirüs) bulaşması riski altındadırlar. Bu virüs cinsel yolla bulaşır ve rahim ağzında yerleşen bazı tipleri yıllar sonra rahim ağzı kanserine neden olabilir. Kanser gelişmeden önce rahim ağzında bazı hücresel değişiklikler başlar. Hastalık bu evrede tanınabilirse tedavisi kolaydır. Tanınmasının en kolay yolu ise, PAP TEST yaptırmaktır.
Ergenleri, ilerde kapabilecekleri HPV mikrobuna karşı korumak için HPV aşısı yapılması önerilmektedir. TC Sağlık Bakanlığı Kanser Dairesi Başkanlığı, ABD’nin FDA (Food and Drug Administration) ve ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) kurumları, ergenlik dönemindeki kızlara HPV aşısı yapılmasını önermektedir. Ülkemizde iki tip aşı vardır. Bu iki aşıdan biri ile, mümkünse seksüel ilişki öncesi olmak üzere, 11-12 yaş kız ve erkek çocukları 6-12 ay ara ile iki kez aşılanmalıdır. İki aşı arası 5 aydan az ise 3. bir aşı gerekir. Ancak seksüel ilişki söz konusu olsa da 9-26 yaş kızlara ve kadınlara ve 21 yaşına kadar erkeklere HPV testi yapılmaksızın üç doz halinde aşı yapılabilir. Bugünkü bilgilerin ışığında rapel (tekrar doz) gerekli değildir. Büyük özel sağlık sigortaları dışında geri ödeme kurumları tarafından aşının ücreti ödenmemektedir.
KAYNAKLAR:
Sanfilippo JS, Lara-Torre E. Adolescent gynecology. Obstet Gynecol. 2009 Apr;113(4):935-47.
Hertweck P, Yoost J. Common problems in pediatric and adolescent gynecology. Expert Review of Obstetrics & Gynecology, 5:3, 311-328.
http://www.stanfordchildrens.org/
Evliyaoğlu O et al. Ergenlerde menstrüel döngü bozuklukları. Türk Ped Arş 2010;
45: 6-12.
İyi bozkurtC. Menstrüel siklusun kontrolü: beslenme ve reprodüktif fonksiyon ilişkisi. Türk Ped Arş 2011; 46 Özel Sayı: 107-10.
Yasal Uyarı: Her hakkı www.superergen.com’a ait olan özgün içerik, Fikir ve Sanat Eserleri ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. https://www.superergen.com adresine çalışır durumda link verilerek alıntı yapılabilir.